Wetenschappelijke aandacht voor visuele iconen en media

Door een interdisciplinaire samenwerking van meerdere faculteiten van de Universiteit Regensburg, op het gebied van beeld en media, staat sinds 2008 het hoofdthema “Zien, waarnemen en begrijpen” centraal in gezamenlijk georganiseerde lezingen en studiedagen met wetenschappelijke bijdragen. Aan de inhoud van deze lezingen nemen inmiddels 38 professoren deel met hun specifieke vaktechnische bijdragen. Daarmee verspreiden zij kennis en inspiratie uit beeldwetenschappelijke zwaartepunten van de Universiteit Regensburg.

Bilder sehen. Perspektiven der Bildwissenschaft

Het brede karakter en toepassingsgebied van visuele waarneming staan er absoluut borg voor dat er interessante en hoog informatieve voordrachten beschikbaar zijn. Het studie- en referentieboek Bilder sehen bevat een groot aantal bijdragen, die voor het grootste deel afkomstig zijn van de interdisciplinaire bijeenkomst Bilder sehen aan de genoemde universiteit. Het doel is een universitaire en wetenschappelijke interesse te creëren bij collega wetenschappers, docenten, studenten, onderzoekers, deskundigen in bijbehorende vakgebieden en bij andere belangstellende personen.

Ondanks de eenvoudig klinkende titel van het studieboek krijgen de lezers een schat aan wetenschappelijke en universitaire bijdragen van zwaartepunten en specifieke onderwerpen uit vakgebieden als Perceptie, Visuele en optische waarnemingen en Beeldwetenschap. Zowel elementaire aspecten als de complexiteit in de visuele perceptie- en waarnemingsprocessen, het bewustzijn en de psychologische, fysiologische en filosofische aspecten bij zien en waarnemen worden uitgebreid behandeld. Daarbij is er tevens ruim aandacht voor de historische ontwikkelingen in de beeldcultuur en visuele perceptie.

Ondanks vele ontwikkelingen in de cognitieve en neurowetenschap staan er nog meerdere vragen klaar om beantwoord te worden. Er is nog steeds onderzoek gaande naar de verwerking van waargenomen visuele beeldinformatie in onze hersenen en de opslag ervan. Deze aspecten maken het vakgebied zo aantrekkelijk, interessant en uitdagend. De lezers krijgen uit meerdere disciplines een wetenschappelijke benadering van onderzoek en experimenten uit beeldcultuur. Het boek bevat 16 afzonderlijke bijdragen, geschreven door toonaangevende wetenschappers en zijn alle rijk geïllustreerd.

Afb. Christiaan Huygens (1629-1695) droeg met zijn uitvindingen en verhandelingen veel bij aan de ontwikkelingen van optische instrumenten.

Er zijn bijdragen over het waarnemen van kunst en het kijken naar kunst, observatie- en herkenningsprocessen in de kunst, het denken in beelden, ontwikkeling van het populaire onderzoek naar het ontstaan en het functioneren van een beeldcultuur en het verrassingseffect van de microscoop en de nieuw ontdekte beelden. Het is de komst van de telescoop en microscoop, die de wereld van het waarnemen sterk in beweging heeft gebracht. Geheel nieuwe beelden en patronen werden aan de reeds bestaande boeken en documenten toegevoegd.

In het hoofdstuk Microscopische verbeeldingen geeft de auteur een prachtig beeld van de komst en ontwikkelingen van genoemde optische instrumenten. Aan de orde komt vervolgens het onderwerp “Interpicturale dialogen in de Amerikaanse schilderkunst en fotografie” en het ontstaan van een iconische fotografie en beeldcultuur. Natuurlijk bevat het boek artikelen uit het vakgebied van de cognitieve wetenschappen, over het iconische begrip “Meer als duizend woorden”, een benadering van de filologie van Wittgenstein en een literatuuroverzicht. Het boek sluit af met de biografieën van de auteurs. Het geheel is een waardevolle publicatie met perspectieven voor waarnemingen.

ISBN 978-3-7954-2242-4, “Bilder sehen. Perspektiven der Bildwissenschaft”, Christian Wolff, e.a., Verlag Schnell & Steiner, 2013, 343 pagina’s.