Wetenschappelijke studie in kleur en kleurwaarneming

Het studieboek “Kleur voor wetenschappelijke opleidingen” voor academische studies, is tevens een informatieve vraagbaak voor professionele personen die het kleurgebruik onderzoeken en adviseren of met kleur werken. De inhoud is ook bijzonder geschikt voor het gebruik in specifieke bedrijfsopleidingen of tijdens speciale cursussen en workshops Kleur en Kleurwaarneming. De auteur heeft meer de nadruk gelegd op het behandelen van de theoretische aspecten van de kleurenkunde, van de visuele kleurbeleving en de visuele kleurvergelijking, dan op de vele praktische toepassingen van kleur.

Color for the Sciences

Auteur Jan Koenderink behandelt op heldere wijze en op universitair niveau het ontstaan van kleuren, de eigenschappen van kleur en alle begrippen en onderwerpen, die samenhangen met de theorie van kleurenkunde. Zelfs kleurenexperts zullen zich door de wijze van behandeling van kleur hernieuwd of aanvullend kunnen oriënteren op een brede principiële benadering van alle aspecten rond de betekenis en de eigenschappen van kleur. In zijn inleiding geeft de auteur aan dat zijn opzet van het studieboek als hobby is begonnen met als basismateriaal zijn zelf gemaakte dictaten over kleur, kleurenkunde en kleurmeting.

Hij doceerde kleurenleer, kleurperceptie, kleur en colorimetrie aan de Universiteit Utrecht en kon zijn dictaten aanpassen op basis van vragen, opmerkingen en wensen van studenten en vele andere cursisten met belangstelling voor dit cursusmateriaal. Zijn benadering van colorimetrie als een theoretische discipline werd al snel omgebogen naar een technische benadering met definities en standaarden. Colorimetrie is in het algemeen bekend als onderdeel van de techniek in plaats van een deel van de wetenschap. Colorimetrie wordt ook verklaard door basisbegrippen uit wiskunde, natuurkunde, filosofie, geneeskunde en scheikunde.

Het boek geeft voorbeelden uit deze vakgebieden. De colorimetrie als een analysemethode van kleur is daarmee in ruime mate diepgaand behandeld. In de historie van colorimetrie komen interessante namen van wetenschappers, onderzoekers en vrije denkers voor, zoals in de scheikunde Ostwald, in de natuurkunde Newton, Maxwell, Schrödinger, in de wiskunde Grassmann en Riemann, in de geneeskunde Helmholtz, in de filosofie is er Schopenhauer, maar ook kleurdeskundigen als Goethe en Runge hebben met hun inspanningen bijgedragen aan de inhoud van colorimetrie. Het boek is verdeeld in zes sectoren met onder andere een introductie, grondbeginselen van colorimetrie, het meten van kleur en over RGB kleuren.

Het verzamelen van thematische postzegels geeft de verzamelaar kennis over het gekozen thema.

Elke sector bevat hoofdstukken met de behandeling van onderwerpen, begrippen en uitwerkingen van specifieke onderdelen van die sector. De meeste hoofdstukken bevatten bijlagen met een extra uitleg en sluiten af met uitgebreide voetnoten over de leerstof. Het leerboek behandelt tevens de specifieke wetenschappelijke bevindingen, principes en modellen, beschreven door eerder genoemde wetenschappers en denkers. De beschrijvingen en notities bevatten talrijke suggesties voor demonstraties en eigen experimenten.

Van bijzondere waarde zijn de vele kleurenafbeeldingen en het verwerken van meerdere historische tekeningen in diverse artikelen. Zijn zeer persoonlijke toelichting op het ontstaan van het studieboek geeft de lezer een beeld van de inspanningen die verricht moeten worden om het boek van deze geweldige omvang te realiseren. Hij geeft ook een toelichting op het feit waarom de inhoud niet in gaat op de grondbeginselen van het fenomeen kleur. Hij beschrijft namelijk hoe diverse functies en beroepen kleur willen verklaren. En voor elk van deze voorgestelde personen is de definitie voor kleur anders. Ondanks deze beperking heeft de auteur een fantastische bijdrage geschreven over kleur en de verschijningsvorm van kleur.

ISBN 978-0-262-01428-1, “Color for the Sciences”, Jan J. Koenderink, The MIT Press, 2010, 741 pagina’s.