Zeggingskracht van comics wordt veelvuldig onderschat

Het fenomeen van het beeldverhaal (ook wel stripverhaal, strip of comic genoemd) kent al een lange geschiedenis. Een comic is een opeenvolgende serie afbeeldingen die als totaalconcept een verhaal vertellen. De stripverhalen bevatten teksten of kunnen zelfs tekstloos zijn. Het begrip comic is ontstaan in de USA. In commerciële vorm kwamen de eerste comics in 1897 in de vorm van kleurrijke zondagbijlagen van enkele grote Amerikaanse kranten op de markt.

Pioniere des Comic

De comics bereikten als eerste getekend beeldmedium miljoenen lezers en maakten een explosieve ontwikkeling als een massaal gevraagd en gewaardeerd beeldmedium door. Op spectaculaire wijze, in groot formaat en in kleur veroverde de comic vanaf 1897 het publiek in alle geledingen van het Amerikaanse volk en alle vreemdelingen die een nieuw bestaan zochten in de USA. Door het presenteren van doorlopende avonturen werd ook een behoefte gekweekt bij de lezers om in elk geval ook de vervolg comics te ervaren. Het museum Schirn Kunsthal in Frankfurt am Main presenteert in de tentoonstelling ‘Pioniere des Comic’ de geschiedenis van de comic.

De boeiende en aantrekkelijke geschiedenis van het stripverhaal is nog te zien tot en met 18 september 2016. Bij de tentoonstelling hoort een prachtige stevig uitgevoerde catalogus met groot formaat tekeningen en waardevolle bijdragen over het werk van zes beroemde striptekenaars en cartoonisten. De uitgever van het boek en de curator van de tentoonstelling kozen voor het uitgebreid bespreken en tonen van details uit het leven en zeer knappe werk van de beroemde striptekenaars Charles Forbell, Winsor McCay, Frank King, Cliff Sterrett, Lyonel Feininger en George Herriman.

In Pioniere des Comic staan de zes bijzondere progressieve, experimenterende en vooraanstaande kunstenaars in het middelpunt. Zij bepaalden niet alleen de geschiedenis van de comic, maar hebben tevens een geweldig oeuvre aan stripfiguren en spraakmakende beeldverhalen voor ons nagelaten. Bij het kijken naar strips van genoemde kunstenaars komt veelvuldig het gevoel naar boven te kijken naar een actueel beeldverhaal. De strips lijken tijdloos te zijn en hebben een kunsthistorische waarde. In de tentoonstelling laat de curator ruim 230 zeldzame comicpagina’s uit een periode van de eerste helft van de 20e eeuw zien.

Lyonel Feininger, The Kin-der-Kids, zondagbijlage Chicago Tribune van 29 april 1906, collectie Achim Moeller, New York, © VG Bild-Kunst, Bonn, 2016.

De comics zijn voornamelijk beschikbaar gesteld door particulieren, wat aangeeft dat de officiële instituten en media-archieven kennelijk minder belangstelling hebben getoond voor de comics. Overigens mag de comic zich verheugen op een nieuwe generatie met een ruimere belangstelling voor het beeldverhaal. In de inleiding maakt de lezer kennis met het ontstaan en de ontwikkeling van de comic en is een fotobeeld gegeven van de dingen en gebeurtenissen uit die beginperiode.

Daarna volgen de 6 kunstenaarsprofielen met zeer interessante feiten en achtergronden over de kunstenaar en zijn werk. Het begrip beeldiconen komt ook aan de orde in de diverse besprekingen. Als voorbeeld wordt de wereldberoemde ‘pijp’ van René Magritte aangegeven. In het tekenwerk van Lyonel Feininger valt het spel met illusie tussen bijvoorbeeld wolken en gezichten of voorwerpen en situaties en gezichten. Een geweldig document voor tekenaars, kunstenaars en liefhebbers van comics.

ISBN 978-3-7757-4110-1, “Pioniere des Comic”, Alexander Braun en Max Hollein, Hatje Cantz Verlag, 2016, 272 pagina’s.