Zelfportret Charles Nègre uniek fotografisch wonder

Het zelfportret in de vroege fotografie is op de kaart gezet door de Franse fotopionier Charles Nègre (1820-1880). Hij gebruikte voor het presenteren van het zelfportret in een fotografische uitvoering als een Daguerreotypie, een heel bijzondere fotolijst in de vorm van een ronde elfvoudige bolvormige spiegel, een zogenoemde heksenspiegel. De foto van Charles Nègre is door hem vermoedelijk voor 1845 gemaakt. Daguerreotypie is een vroege fotografische methode, uitgevonden door Louis Daguerre in de eerste helft van de 19e eeuw. Bij het daguerreotypie wordt een gepolijste, verzilverd koperen plaat gebruikt.

Charles Nègre

De plaat wordt lichtgevoelig gemaakt met jodiumdampen. Dit levert na blootstelling aan kwikdampen positieve, spiegelende beelden. Het beeld wordt gefixeerd in een zoutoplossing en dan afgespoeld met water. Deze beelden waren destijds gedetailleerder dan de eerdere procedures. Doordat er geen negatief wordt gebruikt, zoals bij het hedendaagse procedé, was het niet mogelijk om meerdere afdrukken te maken. Een daguerreotypie is daardoor een unieke foto-opname.
Om dit ongewone waardevolle zelfportret uitgebreid te presenteren en te beschrijven is er een speciaal boek over en rondom het werk van Charles Nègre gemaakt. De foto in deze exclusieve uitvoering is volgens de schrijvers en onderzoekers waarschijnlijk één van de weinige bewaard gebleven opnamen van Nègre.

Het ontstaan van deze opname, het presenteren in zo’n spiegel en de betekenis ervan in de ontwikkeling van de portretfotografie werd uitgebreid onderzocht. De resultaten van dit wetenschappelijke onderzoek geven nieuw licht op de invloed van Nègre op het gebruik en de waardering van de vroege fotografie. Voor de moderne fotograaf is in het boek een artikel opgenomen met een uitvoerige beschrijving over een digitale simulatie van de heksenspiegel en de wonderlijke werking door het spiegeleffect in de tien bolle spiegeltjes in de rand van de lijst. De bolle spiegel speelde ook ruim voor de vondst van Nègre een belangrijke rol in creatieve beeldtechnieken. Het boek is zeer aan te bevelen aan studenten Fotografie en liefhebbers van de fotografie.

ISBN 978-3-7705-5716-5, “Charles Nègre”, Michael Hagner, Bernd Stiegler en Felix Thürlemann, Wilhelm Fink Verlag, 2014, 126 pagina’s.