Zien en waarnemen als basis voor visuele communicatie

Het begrip visuele communicatie is sterk verbonden met het algemene woord communicatie, hetgeen samenhangt met verbinding, uitwisseling van informatie en het bevorderen van onderling begrip tussen personen. Bij visuele communicatie staat het samenspel van het zien en waarnemen centraal in informatieoverdracht. Voor iedereen die werkzaam is in de communicatie, een studie volgt in het vak van communicatie en multimedia of interesse heeft in de achtergronden van communicatie in relatie tot het gebruik van visuele technieken is het studie- en referentieboek “Visuele Communicatie” beschikbaar gekomen.

Visuelle Kommunikation

Bij het bestuderen van de inhoud en het werkgebied van visuele communicatie komen zes specifieke onderdelen en kenmerken aan de orde. De auteurs van het compacte studieboek bespreken de onderwerpen Communicatie, Waarneming, Psychologie van vormgeving, Ontwerpaspecten, Perspectief en Kleuren en sluiten het boek af met een aanhangsel met de oplossingen van opgaven, een literatuuroverzicht en een trefwoordenregister. Het studieboek maakt deel uit van een bibliotheek met informatieve studieboeken voor het vakgebied Multimedia en Communicatie.

Voor alle te onderscheiden onderdelen en onderwerpen zijn aparte studieboeken al beschikbaar of komen later op de markt beschikbaar. Door de wijze van behandeling van visuele waarneming is dit studieboek ook een interessante uitgave voor psychologen, fysiologen, oogheelkundigen en voor iedereen die werkt in functies en beroepen waarin perceptie en kleuren belangrijke rollen vervullen. Van praktische waarde voor verschillende beroepsopleidingen zijn de uitgebreide en specifieke vraagstellingen over de teksten.

In het eerste hoofdstuk wordt de typologie van media uitgebreid besproken. Het begrip medium heeft afhankelijk van context en bijbetekenis onderscheidelijke beteke-nissen. In de communicatiewetenschap wordt met medium meestal het communicatiemiddel, maar ook betiteld als de communicatieweg of het communicatiekanaal bedoeld. De lezers maken kennis met een geaccepteerde indeling van het begrip media, te weten in primaire, secundaire en tertiaire mediaprocessen en -systemen.

Optische verwisselingen spelen dagelijks een rol bij onze observaties en visuele waarnemingen.

Daarna komen verschillende internationaal erkende communicatiemodellen aan de orde. In het tweede hoofdstuk staan de praktische aspecten van het visuele waarnemen centraal. In het algemeen wordt de visuele waarneming beschreven als een actie of proces van het opnemen van beelden om ons met behulp van zintuigen over de omgeving te laten informeren. Waarnemen is op het moment van het “openen” van onze ogen een continu proces, waarbij de informaties niet alleen worden opgenomen, maar ook voortdurend uitgezocht en beoordeeld worden.

Waarnemen is daarbij meer dan zien, horen, ruiken, proeven of voelen. Het begrip selectieve waarneming is eveneens besproken. Interessant is een figuur met een schematische voorstelling van de verschillende invloedfactoren op het geheel van de visuele waarneming. En natuurlijk krijgen de lezers les in het verschijnsel van optische illusies, het belang van een beeld, beeldspraak, beeldiconen en de symboolwerking van beeldontwerp.

De basis voor theoretische en praktische grondbeginselen van de waarneming zijn ontstaan uit de opzet en beschrijvingen binnen de Gestaltpsychologie. Binnen de opzet van de Gestaltpsychologie zijn voor de praktische uitvoering zeven wetmatigheden geformuleerd. Het vierde en vijfde hoofdstuk beschrijft respectievelijk vormgevingselementen met uitvoeringsvormen als symmetrie en asymmetrie, en de leer van vormen van perspectief in beeldvorming. Het zesde en afsluitende hoofdstuk behandelt kleur en de belangrijkste eigenschappen van kleur. Ook nu weer afsluitend met een aantal interessante vragen.

ISBN 978-3-662-53769-5, “Visuelle Kommunikation”, Peter Bühler, Patrick Schlaich en Dominik Sinner, Springer Vieweg, 2017, 103 pagina’s.