Zien in de beelden kunst in een historisch perspectief

Onder de titel “Augen & Blicke. Das Sehen in der bildenden Kunst von Alt-Ägypten bis zur Moderne” vond tot en met 2 april 2016 een expositie plaats met centrale aandacht voor het zien. Het Martin von Wagner Museum van de Universiteit Würzburg presenteerde een schat aan schilderwerken, tekeningen, schetsen, litho’s, objecten en voorwerpen vanaf het Oude-Egypte tot en met moderne kunst.

Augen & Blicke

Bij de uiterst gevarieerde expositie is een rijk geïllustreerde catalogus verschenen met twee zeer interessante bijdragen over de vele facetten en ontwikkelingen van onze visuele waarneming en creatieve uitingen waarin het oog de hoofdrol speelt. Alle stukken in de expositie zijn van een uitgebreide toelichting voorzien. Van de menselijke zintuigen neemt het oog in het algemeen twee bijzondere posities in, als het kijkinstrument voor onze waarneming en als een creatieve referentiebron voor de vorming van onze visuele omgeving. In de loop van de geschiedenis heeft de beeldende kunst daar op verschillende wijze gereageerd.

Als een orgaan of als een symbool speelt het oog in de historie van het ontwerpen en realiseren van kunstwerken telkens een prominente rol. Met de taal van de ogen kunnen met oogblikken verhalen verteld worden of kunnen mensen aangezet worden tot nadenken. Aan de hand van werken uit de verzameling van het Martin von Wagner Museum presenteren de samenstellers een boeiend beeld rondom het zien uit een periode van 4500 jaar. Centraal in de expositie en in de catalogus staan pijlers herkenning van het zelfbeeld, van de liefde en van het geloof.

Het Jaar van het Licht 2015 leverde de postzegel- verzamelaar een schat aan prachtige zegels op.

Opvallend in de informatie in de twee beschouwende artikelen is de aandacht voor het zien in de kunst en het weergeven van het oog als dominant symbool op afbeeldingen uit een periode van ruim 1300 jaar voor het begin van de jaartelling. Pas met het werk van Perzisch wiskundige Abu Alĩ al-Hasan ibn al-Haitham, ook wel bekend als Alhazen, werd er meer bekend over lichtstraling, geometrische optica en fysiologie en werking van het oog. Het wonder van het uitgestraalde licht werd veelvuldig in kunstwerken weergegeven. Een heel mooie informatieve publicatie voor studenten Kunstgeschiedenis en geïnteresseerden in visuele waarneming.

ISBN 978-3-8260-5918-6, “Augen & Blicke”, Damian Dombrowski en Jochen Griesbach, Verlag Königshausen & Neumann, 2015, 198 pagina’s.