Zwitserse kunst in de 19e en 20e eeuw

In het moderne Kunstmuseum Wolfsburg konden bezoekers tot en met 24 juni 2007 met de catalogus in de hand een reis door het Zwitserse kunstlandschap maken. Tijdens de wandeling in meerdere zalen van het museum kreeg de bezoeker een goed beeld van de ontwikkelingen van de Zwitserse kunst uit de 19e en 20e eeuw. De organisatoren zorgden voor 42 kunstzinnige opstellingen met meer dan 90 kunstwerken, die een fascinerend historisch beeld gaven van 150 jaar kunst uit Zwitserland.

Swiss Made. Präzision und Wahnsinn

De expositie gaf echter geen chronologische volgorde in de kunst maar functioneerde anders. “Swiss Made” had namelijk een speciaal concept. De werken van hedendaagse kunstenaars, waarbij voor het hedendaagse de kunst vanaf 1968 is aangenomen, hingen of stonden naast die van kunstenaars uit een periode daarvoor of zelfs uit een periode van de Zwitserse kunstgeschiedenis. Zo vormden de hedendaagse kunstwerken een fictieve dialoog met die van de meesters uit “Helvetia”. Het werk van Markus Raetz hing bijvoorbeeld naast dat van Alberto Giacometti, Silvia Bächli naast Paul Klee, Fischli/Weiss naast Albert Anker of Thomas Hirschborn naast dat van Ferdinand Hodler.

De subtitel van de expositie “Precisie en Waanzin”, is door de samenstellers als een ironisch thema gekozen omdat beide begrippen door velen als karakteristiek voor Zwitserland worden genoemd. Het begrip precisie staat natuurlijk voor de producten uit de horloge- en uurwerkindustrie en uit het puristische denk- en werkmodel van de Zwitsers in het algemeen. Kunstenaars als Ferdinand Hodler, Max Bill, Paul Richard Lohse en Paul Klee behoren tot dit karakteristieke model. Bij de groep jongere kunstenaars vinden we volgens dit rationele principe het werk van Yves Netzhammer, Helmut Federle, Adrian Schiess, John Armleder en Rémy Zaugg.

Daartegenover staat de waanzin en de chaotische en controversiële ontwerpen van hedendaagse kunstenaars als Dieter Roth, Roman Signer, Urs Lüthi en Christoph Büchel. De spreekwoordelijke Zwitserse hang naar precisie en ordening staat naast een neiging voor eigenzinnig handelen, arrogantie en chaotisch gedrag. De vergelijkende kunstopstellingen in de tentoonstelling geven daar uitstekende voorbeelden van. Ook in de groot formaat reproducties in de bijbehorende catalogus zijn de verschillen en de overeenkomsten duidelijk waarneembaar.

ISBN 978 3 7757 1962 9, “Swiss Made. Präzision und Wahnsinn”, Markus Brüderlin en Julia Wallner, Hatje Cantz Verlag, 2007, 180 pagina’s.

Kunstmuseum Wolfsburg, Hollerplatz 1, D-38440 Wolfsburg, www.kunstmuseum-wolfsburg.de.